Rondtocht door “Das Blaue Paradis”

In 2023 was een solo trektocht in Noord Nederland mij goed bevallen. Nu wilde ik wel door naar een next level. Iets in het buitenland maar niet te ver rijden. Landelijk maar niet helemaal spartaans in the middle of nowhere. Als voorbereiding vermaakte ik mij met het teuren op waterkaarten en google maps. Over het merengebied ten noordwesten van Berlijn had ik goede verhalen gehoord.
Uiteindelijk leek het mij haalbaar om in Noordoost Duitsland een rondtocht te maken van ongeveer 600 km.

Hoe gedegen moest ik mij hierop voorbereiden? Hoe zit het precies met stroom, stremmingen, kampeer- en pauze mogelijkheden en bovenal de ongeveer 40 sluizen die ik zou moeten passeren? De beste manier om er een voorstellingsvermogen van te krijgen was om gewoon te gaan. Go with the flow.
Mede door het heerlijke weer, werd het een tocht om van te dromen. Graag deel ik mijn bevindingen met anderen die deze kant op willen gaan.

Voorbereiding en oriëntatie :

Informatie over deze route lag niet voor het oprapen. Verslagen van kortere kanotochten in Mecklenburg -Vorpommern en rond Berlijn zijn her en der wel te vinden, maar dat leidde ook weer af van de doorgaande route, zonder overdragingen, die ik wilde varen. Je kan er allerlei, veelal doodlopende, prachtige zijwateren in gaan naar weer even mooie stadjes en bezienswaardigheden. Maar zelfs als je 4 weken de tijd hebt, moet je keuzes maken. De gedetailleerde waterkaarten atlassen van Jübermann zijn perfect voor dit gebied. Op kopieën markeerde ik de route die ik wilde varen. Per dagtocht had ik 2 kopieën in mijn waterdichte hoes bij de hand. Om het geheel goed te kunnen overzien had ik mijn route ook uitgezet op de overzichtskaart, de Jübermann wassersport karte Deutschland-Nordost met schaal 1:450 000. Toch wel onzeker over de haalbaarheid van mijn bescheiden expeditie was ik blij dat ik op internet een verslag van Daniel Daniels vond.
Bijna een jaar na dato vond ik nog het boekje:  23 Toertochten in Duitsland van Frank Koorneef. Deze beschrijft tochten voor motorboten. Voorafgaand aan mijn tocht had ik geen moment gedacht informatie uit die hoek te kunnen gebruiken. Sterker, en wees eerlijk, als kanoër mijdt je die als de pest.

Startpunt en stalling van de auto: In geval van calamiteiten hield ik er rekening mee dat ik de rondtocht niet kon afmaken en dus ergens halverwege mijn auto met OV moest ophalen. Ik liet hem graag betaald ( € 2,50 per nacht) en bewaakt achter op mijn startpunt; de camping An der Unterhavel in het gehucht Kützkow bij Pritzerbe. Het is een relaxte kleine camping aan het water naast restaurant Zum Nussbaum waar de Soljanka aan te bevelen is. Maar waarschijnlijk zijn er 10 tallen plekken die even goed of meer geschikt zijn.

Kano afstand: Daniels beschrijft op zijn site https://dhwdaniels.nl, in zijn tochtverslag van juni 2012, de 540 km die hij in 16 dagen gevaren heeft met een gemiddelde van 33,8 km per dag. Ik heb in 24 dagen ongeveer 653 km gevaren met een gemiddelde afstand van 27,3 km per dag. In de overige 4 dagen dat ik niet kanode heb ik  Rheinsberg, Berlijn, Potsdam en Pritzerbe bekeken en wat in de omgeving gefietst. Vaak maakte ik ook een wandeling voor, na of halverwege mijn dagtocht in de directe omgeving. Net hoe het uitkwam en waar ik zin in had.  Er is genoeg te zien en ontdekken en het is ook wel prettig voor de spieren.

Vaargebied

Onderweg kwam ik meerdere informatieborden tegen over dit gebied van de Havel, Elbe en Mecklenburger Seenplatte. Het bleek bekend te staan als Das Blaue Paradies, Europa’s grootste genetwerkte watersportgebied. De route die op informatieborden aangegeven stond, heb ik bij de Müritzsee iets aangepast door het mooie Bolter Kanal te nemen. Het water is daar zo helder dat je de vissen ziet zwemmen. Verder ben ik een paar dagen van de route afgeweken voor een bezoek aan Rheinsberg en omgeving maar ook Schwerin had zich hier goed voor geleend. 

Al tijdens de 1ste dag op de Havel werd ik verrast door de mooie natuur, ruimte en rust.
 De heel lichte stroom op de Havel had ik de eerste dagen tot Havelberg mee. Ik kon aan de verkleuring en de aangespoelde takken zien hoe hoog het water kan komen en dus ook hoe hard de Havel kan stromen.

De overgang van de mooie idyllische Havel naar de Elbe was indrukwekkend. Een prachtige rivier in een soort oeroud Hollands landschap. Door de flinke stroom kan je die alleen richting zee op kanoën.

De Müritz-Elde Wasserstrasse ziet eruit als een landelijk riviertje en verbindt de Elbe bij Dömitz met de Mecklenburger Seenplatte.Dit merenplateau is eigenlijk een verbreding van deze vaarweg. De eerste paar dagen had ik daar minimaal stroom ( en wind)  tegen die je na een paar uur varen wel gaat voelen.Maar die gelukkig niet de volle 180 km aanhield. Hierna heb ik geen stroom meer ervaren.

In het merengebied met vele vertakkingen was enige navigatie wel noodzakelijk en een enkele keer moest google maps me helpen om te zien tussen welke eilandjes en afsplitsingen ik beland was. Tussen de dorpen en steden is er nauwelijks bebouwing en toen die er wel kwam bij Berlijn en omgeving was dat een boeiende afwisseling. Waarbij langs het wat saaie Oder Havel kanal bij Hennigsdorf en rond Berlijn meer industrieën te zien waren.

 Er gingen, zeker in begin mei, dagen voorbij dat ik amper een andere boot zag. En toen het wat drukker werd met Hemelvaart en Pinksteren( en Männertag !) had dat ook wel zijn charmes. Zeker met de typische Hauseboten en de old school Duitse vouwkano’s.
Helaas kwamen er ook meer hard varende motorboten.

Pauze plaatsen:
Onderweg waren er genoeg mogelijkheden om uit te stappen voor een pauze. In de vorm van strandjes, veldjes of steigertjes in wisselende condities. Soms moest ik wat balancerende capriolen uithalen of gebruikte ik de betonnen rand onder een brug. Tot mijn teleurstelling zag ik op een traject werkzaamheden waarbij de mooie idyllische oevers met de bemoste beschoeiing paaltjes vervangen werden door stenen wallen.  Deze paaltjes konden blijkbaar geen weerstand bieden tegen de hekgolven van de motorboten en het afkalven van de wal tegen gaan. Zo’n stenen wal is niet alleen lelijk maar ook hopeloos om uit je kano te stappen.

Kamperen

Wat betreft het kamperen had ik genoeg keus aan kleine campings en zeil-/roei-/kano-en/of watersportverenigingen aan het water. Allemaal gastvrij en voor weinig geld kon ik er mijn tentje opslaan en gebruik maken van de faciliteiten.  De Geheimtipp bleek wel de Potsdamer Segler club Wiking op het piepkleine eilandje tegen het centrum van Potsdam. Verder waren er genoeg Wasserwanderrastplätze, Biwak und Trekkingplätze of andere plätze waar kamperen misschien niet altijd was toegestaan maar, voor mij alleen, geen problemen heeft gegeven.  Op de kaart van Jübermann staan veel van die plekjes aangegeven.
Onderweg kwam ik genoeg plaatsen met winkels tegen zodat ik dagelijks of om de dag boodschappen kon doen en een paar keer uit eten ben geweest.
De wind viel soms nog behoorlijk tegen door de grote strijklengte op de langgerekte meren en die ook een spectaculaire golfslag kon geven.

Sluizen

Op dit traject passeer je een kleine 40 sluizen in allerlei soorten en maten. Ze worden meestal op afstand bediend of zijn zelfbediening. Enkele keren moest ik telefoneren, maar de meesten werkten met een vanuit de kano goed bereikbare knop of hendel. In Nederland had ik dat weleens anders ervaren. Er waren hierbij een paar verrassingen.
Bij de sluis na Lübz bleek al tijden een pomp stuk waardoor de wachttijd tot bijna 2 uur opliep en het schutten een soort wildwaterervaring werd. Maar het leverde weer leuke gesprekken op.
Na de Müritzsee kan je een doorgaande route nemen over de Muritz- Havel-Wasssersrasse maar mooier is het kristalheldere Bolter kanal te nemen die met de Bolter Schleuse  overgaat in de Alte Fahrt. Deze schleuse bleek echter een overdraagpunt te zijn met een soort kano kruiwagen. Gelukkig kwam er net een sterke kerel het overdraag karretje ophalen en lag mijn loodzware kano er met zijn hulp zo op.
Bij de grote Lehnitz Schleuse bij Oranienburg werd me toch gesommeerd het onovertroffen overdraagsysteem met rails te gebruiken. Ik snapte ook wel dat het niet altijd feest kon zijn maar het is voor mij een hele workout om zo’n karretje aan de andere, lage kant van de lange sluis ( 133 meter) op te halen en naar boven te trekken.Ik was er dus best trots op toen mijn zwaar beladen kano op het karretje lag. Ik begon net aan het hachelijke traject met dit hele gevaarte naar de overkant toen ik de sluisdeuren zag opengaan en ik de motorjachten er vrolijk en onbekommerd uit zag varen…Spontaan sloeg de stoom uit mijn oren bij zoveel onrechtvaardigheid in deze wereld. Dit of mijn grijze haren maakte zoveel indruk op de sluiswachter dat hij niet wist hoe snel hij de sluis alsnog voor mij alleen moest bedienen. Toen de deuren open gingen moest ik er wel rap uit peddelen want één van de weinige binnenvaartschepen op dit wat saaie kanaal kwam al aan stomen. 
Bij mijn vertrek bij de kanovereniging Zugvogel in Berlijn werd mij ook nadrukkelijk uitgelegd hoe ik het overdraagsysteem bij Schleuse Spandau kon gebruiken. Voor de vorm ging ik er dus even kijken om daarna snel aan te sluiten bij de plezierjachten om gewoon met hen mee geschut te worden. Meestal ging het schutten vrij vlot en gebruikte ik deze tijd voor een eetpauze en werkte ik mijn reisverslag bij.

Cultuur
Naast de mooie landelijke afwisseling tussen besloten rivieren en weidse meren is de route historisch ook erg interessant met veel culturele hoogtepunten door de prachtig gerestaureerde dorpen en steden. Maar er bevinden zich ook een schrikbarend aantal dieptepunten in de vorm van concentratiekampen uit WO II.

Solo door de natuur

Ik had nooit gedacht dat het zo aantrekkelijk is om alleen op pad te gaan. Ik genoot ervan om compleet mijn eigen gang gaan. Zo verbaasde ik een groep kanoërs die al hun tentjes opgezet had in Brandenburg terwijl ik onderweg een uitgebreide stadswandeling gemaakt had en daarna in het prachtige avondlicht mijn tocht rustig voortzette.
 Het voordeel van alleen varen is ook dat je helemaal opgaat in je omgeving. Er was zoveel moois te zien; de natuur om mij heen, de rimpelingen in het water, prachtige luchten die weerspiegeld werden in het water. Ik was in goed gezelschap van vele vogels en had vooral goede gesprekken met de Grote Karekiet. Werd blij verrast door bevers, kraanvogels, ringslangetjes en grote roofvogels die jaagden op de Elbe.
Het voorjaar is natuurlijk een prachtige tijd om alles in bloei te zien komen.
Regelmatig had ik leuke ontmoetingen met onbekenden als ships passing in the night. Zoals de jonge dame die haar antieke houten kano naar Frankrijk aan het overvaren was. Zo jammer dat we geen telefoonnummers uitgewisseld hebben want nu blijf ik mij de rest van mijn leven afvragen hoe haar tocht verder verlopen is.

Dag	Datum	van	naar	overnachting Adres	KM
0	wo 1 mei	Weesp	Kützkow, Havelsee	Camping an der Unterhavel, Kützkow	–
1	do 2 mei	Kützkow, Havelsee	Grütz	Zeltplatz Gemeinschaft Grütz (Rathenow)	33
2	vr 3 mei	Grütz	Havelberg	Havelberger Wassersport Verein	34
3	za 4 mei	Havelberg	Wittenberge	Stadthfen/camperpark, Wittenberge	40
4	zo 5 mei	Wittenberge	Lenzen	Hafen Lenzen / Restaurant Eisvogel	31
5	ma 6 mei	Lenzen	Neu Kaliß	Camping -Wasserwanderrastplatz Find’s hier	29
6	di 7 mei	Neu Kaliß	Grabow	Wasserwanderrastplatz Eldekrug Fresenbrügge	22
7	wo 8 mei	Grabow	Neustad Glewe	Bootshafen Neuwtadt Glewe	18
8	do 9 mei	Neustadt Glewe	Möderitz	WWRP Kleine Schutzhütte, Möderitz (Parchim)	23
9	vr 10 mei	Möderitz	Lübz	Lübz Hafen	35
10	za 11 mei	Lübz	Malchow	strandje aan de Plauer See	29
11	zo 12 mei	Malchow	Waren	camping Kamuren, Waren (Müritz)	25
12	ma 13 mei	Waren	strandje aan de Müritz – Bolter Kanal	strandje aan de Müritz – Bolter Kanal	21
13	di 14 mei	strandje aan de Müritz – Bolter Kanal	Mirow	Strandhotel & Restaurant Mirow	17
14	wo 15 mei	Mirow	Klener Pälitzsee / Strasen	bos aan Kliner Pälitzsee	17
15	do 16 mei	Klener Pälitzsee / Strasen	Rheinsberg	Ruderverein Rheinsberg	10
16	vr 17 mei	Rheinsberg	Rheinsberg	Ruderverein Rheinsberg	–
17	za 18 mei	Rheinsberg	Steinförde	Biwakplatz Steinförde	29
18	zo 19 mei	Steinförde	Zootzen	Camping Hovelblick, Zootzen	23
19	ma 20 mei	Zootzen	Burgwall	Kampeerstrook bij Gasthaus Zur Fähre, Burgwall	30
20	di 21 mei	Burgwall	Liebenwalde	Stadthafen Liebenwalde	25
21	wo 22 mei	Liebenwalde	Oranienburg	Picknic / sportveld aan Lehnitzsee	20
22	do 23 mei	Oranienburg	Berlijn	Kanuclub Zugvogel, Berlijn	29
23	vr 24 mei	Berlijn	Berlijn	Kanuclub Zugvogel, Berlijn	–
24	za 25 mei	Berlijn	Potsdam	Segeln Club Wiking, Obere Planitz	32
25	zo 26 mei	Potsdam	Potsdam	Segeln Club Wiking, Obere Planitz	–
26	ma 27 mei	Potsdam	Brandenburg an der Havel	Campingplatz & Yachthafen Eden, Brandenburg	44
27	di 28 mei	Brandenburg	Kützkow, Havelsee	Camping an der Unterhavel, Kützkow, Havelsee	36
28	wo 29 mei	Kützkow, Havelsee	Kützkow, Havelsee	Camping an der Unterhavel, Kützkow, Havelsee	–
				Totaal	653
				653 km in 24 vaardagen = 27 km gemiddeld per dag